Hurda Teşviki Nedir?
Hurda teşviki, belirli bir yaşın üzerindeki araçların trafikten çekilerek hurdaya ayrılması karşılığında, araç sahiplerine vergi avantajı veya doğrudan maddi destek sağlayan bir uygulamadır. Türkiye'de hayata geçirilmesi planlanan yeni hurda teşvik programı, 2000 model ve altındaki, yani 25 yaş ve üzeri araçların trafikten kaldırılması durumunda, araç sahiplerine Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) muafiyeti sunmayı hedeflemektedir.
Bu teşvik, hem çevre dostu yeni nesil araçların kullanımını teşvik etmek hem de eski araçların neden olduğu trafik ve çevre sorunlarını azaltmak amacıyla planlanmaktadır. Türkiye genelinde trafiğe kayıtlı yaklaşık 3 milyon aracın 25 yaş ve üzeri olduğu göz önüne alındığında, bu teşvikin trafikteki eski ve yüksek emisyonlu araçları azaltmada önemli bir rol oynaması beklenmektedir.
Daha önce Türkiye’de hurda araçlar için farklı dönemlerde çeşitli teşvikler uygulanmıştı. Ancak bu kez getirilecek olan teşvik, Türkiye'de üretilmiş yeni bir araç satın alacak olanlara ÖTV muafiyeti sağlanmasıyla öne çıkıyor. Bu sayede hem yerli otomotiv üretimi desteklenecek hem de sürücülerin yeni nesil, düşük emisyonlu ve güvenli araçlara geçiş yapmaları kolaylaştırılacaktır.
Hurda Araç Teşviki Başvuru Süreci
Hurda teşvikinden yararlanmak isteyen araç sahiplerinin belirli aşamaları tamamlaması gerekmektedir. Öncelikle, hurda teşvikinden faydalanabilmek için 2000 model ve daha eski olan aracın hurdaya ayrılması şarttır. Aracın hurdaya çıkarılabilmesi için takip edilmesi gereken adımlar şu şekildedir:
2. Araç teslim edildikten sonra, hurdaya çıkarıldığına dair belge alınır. Bu belge, teşvikten yararlanmak için gerekli en önemli evraklardan biridir.
3. Hurdaya çıkarılan araç, trafik sicilinden düşürülmelidir. Bunun için araç sahibinin bağlı olduğu Trafik Tescil Şube Müdürlüğü’ne başvurması ve aracın kaydının silinmesini talep etmesi gerekir.
4. Aracın hurda kaydı silindikten sonra, yeni araç satın alınırken ÖTV muafiyetinden yararlanmak için bayiye gidilir ve gerekli belgeler ile başvuru yapılır.
5. Başvuru süreci tamamlandıktan sonra, araç sahibi ÖTV muafiyetiyle yeni aracını satın alabilir.
Bu süreç, araç sahiplerinin mevcut hurda araçlarını daha çevreci ve ekonomik yeni nesil araçlarla değiştirmesine olanak sağlar. Aynı zamanda, hurdaya çıkan araçların geri dönüşüme kazandırılması sayesinde doğal kaynak tüketimi azaltılmış olur.
Hurda teşvik programına başvuru yapmadan önce, araç sahiplerinin trafik cezaları, vergi borçları veya sigorta borçlarını ödemiş olmaları gerekmektedir. Eğer araç üzerinde herhangi bir haciz veya ipotek bulunuyorsa, teşvikten yararlanılamaz.
Hurda Teşviki Kimleri Kapsıyor?
Hurda teşvik programı, 25 yaş ve üzeri araç sahiplerini kapsamaktadır. 2000 model ve öncesi otomobil, kamyonet, minibüs ve benzeri araç sahipleri, bu teşvikten yararlanarak araçlarını hurdaya ayırıp yeni araç alımında ÖTV avantajı sağlayabilirler.
Türkiye’de yürürlükte olan mevcut trafik düzenlemelerine göre, yaşlı araçların çevresel etkileri, yakıt tüketimi ve güvenlik standartları açısından yetersiz olduğu bilinmektedir. Bu nedenle, çevre dostu ve daha güvenli araçların kullanımını teşvik etmek amacıyla, hurda teşvik programı daha eski model araç sahiplerini hedeflemektedir.
Hurda teşviki kapsamında yalnızca Türkiye'de üretilen sıfır kilometre araçlar için ÖTV muafiyeti uygulanacaktır. Bu da demek oluyor ki, teşvikten yararlanmak isteyenler yerli üretim otomobil markalarını tercih etmek zorundadır. Örneğin, Tofaş, Ford Otosan, Hyundai Assan, Renault ve Toyota gibi Türkiye'de üretim yapan markaların belirli modelleri bu kapsama alınacaktır.
Hurda teşviki kapsamına giren kişiler şu şekilde özetlenebilir:
- Bireysel araç sahipleri: Şahsi kullanım amaçlı otomobil sahipleri
- Ticari araç sahipleri: Taksi, minibüs veya kamyonet gibi araçları olan ticari kullanıcılar
- Şirketler: Şirket filosunda 25 yaş ve üzeri araçları bulunan işletmeler
- Kooperatifler: Taşımacılık veya nakliye sektöründe faaliyet gösteren kooperatifler
Hurda teşvik programı, yalnızca bireysel araç sahipleriyle sınırlı olmayıp, ticari işletmeleri ve büyük filoları da kapsayarak geniş bir kullanıcı kitlesine hitap etmektedir.
Hurda Teşviki Ne Kadar?
Hurda teşvik programı kapsamında, 25 yaş ve üzeri aracını hurdaya çıkaran vatandaşlar ÖTV muafiyeti ile yeni bir araç satın alabilecek. Ancak, bu muafiyetin tutarı aracın modeline ve motor hacmine göre değişiklik gösterecektir.
ÖTV oranları Türkiye'de araç motor hacmine ve fiyatına göre farklılık göstermektedir. Genellikle binek otomobillerde ÖTV oranları %45 ile %80 arasında değişmektedir. Hurda teşvik programı kapsamında sunulacak ÖTV muafiyeti, bu oranlar üzerinden hesaplanarak araç sahibine avantaj sağlayacaktır.
1600 cc altı bir araç satın almak isteyen bir kişi için ÖTV oranı %45 olduğunda, hurda teşviki sayesinde bu ÖTV’nin tamamı veya bir kısmı alınmayabilir.
Daha yüksek motor hacmine sahip araçlarda ise ÖTV oranı %80’e kadar çıkabildiğinden, teşvik kapsamında sağlanacak muafiyet tutarı da daha yüksek olabilir.
Elektrikli ve hibrit araçlar için uygulanacak ÖTV teşviki daha avantajlı olabilir, çünkü bu araçlarda ÖTV oranları daha düşük tutulmaktadır.
Hurda teşvik miktarı, yeni satın alınacak aracın fiyatına ve belirlenen muafiyet oranına göre değişiklik gösterecektir. ÖTV indirimi sayesinde, vatandaşlar yeni bir araç alırken daha az vergi ödeyerek maliyet avantajı elde edebileceklerdir.